Inheemse bomen komen van oorsprong voor in Nederland. Ze zijn aangepast aan ons klimaat en doordat ze hier al langere tijd voorkomen, zijn sommige dieren, vogels en insecten hiervan afhankelijk. Inheemse bomen dragen bij aan de (lokale) biodiversiteit en het daarbij behorende ecosysteem.
Bomen voor biodiversiteit
Biodiversiteit wil zeggen: al het leven dat ergens voorkomt. Zowel planten, dieren, insecten als minuscule organismen. Met elkaar vormen deze een ecosysteem; ze zijn onderling van elkaar afhankelijk. Inheemse planten, struiken en bomen dragen net wat meer bij aan de biodiversiteit dan niet-inheemse soorten. Dat wil niet zeggen dat uitheemse planten niet belangrijk zijn, want deze zorgen bijvoorbeeld voor een langere bloeitijd waar bijen en vlinders weer van profiteren. Een combinatie van inheems en uitheems is dus aan te raden.
Bekijk hier onze inheemse planten
Inheemse bomen kiezen
Er zijn verschillende inheemse bomen, denk aan de beuk, haagbeuk, linde, eik, esdoorn, berk en wilg. Veel van deze komen voor in bossen of in het landschap. Wij zetten 5 uiteenlopende soorten op een rij, namelijk de es, grove den, ruwe berk, lijsterbes en wintereik.
1. Es – Fraxinus excelsior
De gewone es (Fraxinus excelsior) - zie foto bovenaan - is een snel en hoog opgroeiende loofboom met een open, regelmatig afgeronde kroon. De boom wordt tussen 25-40 meter hoog, maar blijft meestal rond de 30 meter steken. De takken hebben aan weerszijde en het uiteinde van de twijg opvallende zwarte bladknoppen. De bladeren zijn oneven geveerd. De takken groeien eerst uit om dan licht omhoog te krullen, vooral in de wintermaanden een mooi gezicht. De boom bloeit onopvallend voordat het blad verschijnt. De gevleugelde vruchten hangen vaak in de winter nog aan de boom. De es heeft een voorkeur voor vochtige, voedselrijke grond. Goed windbestendig, maar zeewind wordt minder gewaardeerd. Het hout van essen wordt onder andere gebruikt voor meubels en turntoestellen. Er zijn essen van meer dan 300 jaar oud bekend. De gewone es (Fraxinus excelsior) is van belang voor de biodiversiteit: ca. 100 soorten planten, mossen en insecten zijn specifiek afhankelijk van de es. Het is een waardplant voor vliegend hert en (nacht)vlinders zoals gestippelde houtvlinder, zwarte herfstspinner en espenblad.
2. Grove den – Pinus sylvestris
De grove den (Pinus sylvestris) is een groenblijvende naaldboom. De grove den komt voor op arme gronden, zoals zandgrond die zelfs enigszins zuur mag zijn. Gaat u zelf een grove den aanplanten, gebruik dan wel aanplantgrond in het plantgat. Deze bevat voedingsstoffen waardoor de den goed kan wortelen. De hoogte wordt ongeveer 20 meter. De Pinus sylvestris groeit eerst piramidaal, maar later krijgt deze meer zijn karakteristieke parasolvorm. In zijn jeugd groeit de grove den langzaam, maar krijgt dan een groeispurt. Typische oranjebruine schors. De naalden zijn tot 6 cm lang en staan in tweetallen bij elkaar (ezelsbruggetje: den = duo, twee naalden; spar = solo, enkele naald). Grove dennen zijn bestand tegen weersextremen, zoals droogte, wind en korte overstromingen. Bovendien is het een goede voedselboom voor vogels.
3. Ruwe berk – Betula pendula
De ruwe berk (Betula pendula), ook wel scherpe berk, zilverberk of gewone berk genoemd, heeft een opgaande groeiwijze en wordt tussen de 15 en 20 meter hoog. De kroon is open en smal ovaal met afstaande takken die aan het uiteinde afhangen. De twijgen voelen ruw aan, in tegenstelling tot de andere inheemse berk, de zachte berk, waarvan de twijgen glad zijn. De afbladderende, witte stam, met een bijna zwarte voet, is kenmerkend voor de berk. Mannelijke en vrouwelijke katjes bloeien in april wanneer ook het frisgroene blad verschijnt. Het blad is ruitvormig, eirond en kleurt geel in de herfst. De ruwe berk komt voor op droge, zanderige grond (droogtetolerant), maar groeit ook op veen en klei. Ook is de berk eigenlijk niet heel kieskeurig en is deze te zien in het landschap (heide). Omdat ruwe berken niet erg diep wortelen ook geschikt voor grote plantenbakken op (dak)terrassen.
De meerstammige berk is een echte blikvanger. De naam witte berk (Betula alba) werd door Linnaeus aan zowel de ruwe als zachte berk (beide inheems) gegeven. Betula verrucosa is synoniem voor Betula pendula. Ruwe berken worden tussen de 80-100 jaar oud. Het is een waardboom voor vlinders en bevat stuifmeel voor insecten.
4. Lijsterbes - Sorbus aucuparia
De gewone of wilde lijsterbes (Sorbus aucuparia) groeit eerst smal omhoog om later een min of meer ronde kroon te krijgen. De lijsterbes groeit redelijk snel uit tot 10-15 meter hoog en heeft een geveerd, grof gezaagd blad. In de herfst kleurt het blad oranje-geel. In mei bloeit de lijsterbes met witte grote bloemtuilen. In de nazomer verschijnen de oranjerode vruchtjes waar vogels dol op zijn, zoals uiteraard lijsters, maar ook vinken en merels weten de Sorbus aucuparia te vinden. Aucuparia betekent ‘vogellokkend’. De lijsterbes kan op alle gronden, maar zware klei of erg natte grond wordt minder gewaardeerd. Omdat lijsterbessen niet al te groot worden, zijn deze ook geschikt als sierboom voor kleinere tuinen.
5. Zomereik – Quercus robur
De zomereik (Quercus robur) komt veel voor in onze bossen en wordt ook wel steeleik of inlandse eik genoemd. De kroon is onregelmatig en de takken zijn knoestig. Zomereiken worden rond de 20 meter hoog. De Quercus robur bloeit onopvallend en niet elk jaar. De mannelijke katjes hangen, de vrouwelijke katjes zijn lang gesteeld, vandaar ook wel steeleik. De vruchten, eikels, verschijnen in het najaar en kunnen als veevoer (mast) dienen. Vroeger werden varkens het bos in gestuurd en zo ‘vetgemast’ doordat ze eikels van de grond aten. Het blad is omgekeerd eirond, gelobd en valt in de winter van de boom – in tegenstelling tot de wintereik waar het blad aan blijft hangen. De zomereik is niet kritisch op de grondsoort, maar staat bij voorkeur in voedselrijke en vochthoudende grond. Ook kan de zomereik tijdelijke overstromingen aan. De boom wortelt diep en heeft een stevige verankering – handig bij storm – en kan rond de 500 jaar oud worden. Het hout is sterk en wordt gebruikt voor allerlei toepassingen. Zomereik is een waardboom voor vlinders en voedselboom voor vogels en zoogdieren zoals eekhoorns, muizen en zwijnen. De eikenprocessierups wordt bestreden door de vele insecten en vogels die op de boom zelf afkomen. Vooral mezen vinden de rupsen een lekker hapje.
Andere inheemse bomen
Naast de es, grove den, lijsterbes, zomereik en ruwe berk zijn er nog tal van andere inheemse bomen. Zoals onder andere:
- Acer campestre, Spaanse aak, veldesdoorn 10-12 m, geschikt voor alle gronden (alleen niet te nat of droog), blad verteert snel en verrijkt zo de bodem, belangrijk voor insecten, vogels (appelvink en groenling) en drachtplant voor bijen en waardplant voor sommige vlinders
- Alnus glutinosa, zwarte els, gewone els 10-25 m, ook geschikt voor vochtige tot natte grond, vogels (sijzen), insecten (het elzenhaantje) en bladwesp
- Carpinus betulus, haagbeuk 15-20 m, zand en klei – beter bestand tegen klei dan de Fagus sylvatica – geen hoge grondwaterstand, waardplant voor meikever
- Crataegus monogyna, eenstijlige meidoorn als meerstammige boom, 4 m, witte bloesem, rode vruchten, zand, klei, veen, schuil- en nestelplaats vogels en knaagdieren, insecten
- Fagus sylvatica, beuk 30-45 m, het verdorde blad blijft aan de boom hangen in de winter, thuis van 98 soorten insecten en mijten, beukennootjes voor vogels en zoogdieren
- Salix alba, knotwilg, schietwilg, gewone wilg, witte wilg 10-30 m, vochtige grond, de inheemse wilg trekt uitzonderlijk veel insecten mede door de vroege bloei van de nectar- en stuifmeelrijke katjes
- Tilia platyphyllos, zomerlinde, grootbladige linde tot 40 m, drachtboom voor bijen en vlinders, daarnaast aantrekkelijk voor lieveheersbeestjes, vogels (huismus, specht en boomklever) en eekhoorns
Inheemse boom kopen
Stel uzelf de volgende vragen voordat u uw keuze maakt:
- Hoe hoog en breed mag de boom worden? Over het algemeen kunt u uitgaan van dezelfde kroonhoogte als breedte, tenzij de soort smal opgaand groeit.
- Welke grondsoort heeft u?
- Hoeveel licht valt er op de plek?
- Welke bomen komen van nature voor in de omgeving?
- Welke dieren zou u willen ondersteunen?
Bekijk de bomen in onze webshop en verfijn uw keuze op type boom, zoals de hoogstamboom, treurboom of zuilboom.
Gerelateerde producten
Plaats een nieuwe reactie