Tips en planten voor je eigen voedselbos

Het realiseren van een voedselbos wordt steeds populairder. Vaak wordt dit al dan niet gezamenlijk gedaan, op grotere schaal. Toch kan je ook in je eigen tuin prima een voedselbos beginnen. Vooral als je een wat grotere tuin hebt zijn de mogelijkheden talrijk, maar ook in een kleinere tuin is een (mini) voedselbos mogelijk.

Wat is nu precies een voedselbos?

Een voedselbos is een ecosysteem dat is ontworpen om voedselproductie te combineren met de principes van de natuurlijke bosbouw. Het is een duurzaam systeem dat het hele jaar door voedsel kan leveren en tegelijkertijd de biodiversiteit en het ecosysteem ondersteunt. Een voedselbos bestaat uit verschillende lagen van planten, zoals bomen, struiken, klimmers, kruiden en bodembedekkers, die elkaar aanvullen en versterken.

Wat zijn de voordelen van een voedselbos?

Ten eerste zijn voedselbossen zeer productief en efficiënt. Door de structuur van een natuurlijk bos na te bootsen, kunnen voedselbossen een divers scala aan gewassen produceren zonder de noodzaak van kunstmest, pesticiden of andere toevoegingen. De bomen, struiken en andere planten in een voedselbos werken samen om een zelfvoorzienend systeem te creëren, dat in staat is om een breed scala aan planten en dieren te ondersteunen.

Naast hun productiviteit zijn voedselbossen ook zeer duurzaam. Het dichte bladerdak van bomen en struiken in een voedselbos helpt water te besparen, bodemerosie te voorkomen en een microklimaat te creëren dat bevorderlijk is voor plantengroei. Dit betekent dat voedselbossen minder onderhoud nodig hebben dan traditionele tuinen en beter bestand zijn tegen klimaatverandering en andere milieuproblemen.

Een ander voordeel van voedselbossen is hun vermogen om biodiversiteit te ondersteunen. Door de grote variatie aan planten, waaronder bomen, struiken, kruiden en bodembedekkers, bieden voedselbossen habitat voor veel verschillende insecten, vogels en andere dieren.

Verder zie je dat grotere voedselbossen vaak zorgen voor een zekere gemeenschapszin. Samen met andere vrijwilligers en enthousiastelingen wordt het onderhoud uitgevoerd en kan er volop worden geoogst!

Welke planten worden veel gebruikt in een voedselbos?

Om aan te geven welke planten gebruikt kunnen worden in een voedselbos, is het belangrijk om te weten dat de planten worden onderverdeeld in verschillende plant lagen. Per laag geven we hieronder aan welke planten veel worden gebruikt. Zo krijg je een goed beeld van alle planten voor een voedselbos.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen 7 plantlagen in een voedselbos; elk met hun eigen functie:

Kruinlaag: Dit zijn grote en hogere bomen zoals kastanje, walnoot, eik, linde, berk en wilg.

Tussenlaag: Dit zijn kleinere en lagere bomen, zoals fruitbomen (appel, peer, pruim, kers, abrikoos, mispel, vijg, kweepeer, etc.), of grote struiken zoals krent, hazelaar en sleedoorn.

Struiklaag: Dit zijn struiken zoals bessenstruiken (bijvoorbeeld aalbes, bosbes, braam, framboos, kruisbes), maar ook vlier, kornoelje en duindoorn.


Kruidlaag: Dit zijn kruidachtige planten zoals munt en tijm, salie, bieslook, daslook, marjolein en rozemarijn.

Kruiplaag: Dit zijn lage planten en bodembedekkers, die de bodem bedekken en beschermen tegen erosie. De grond houdt hierdoor ook langer vocht vast. Denk aan aardbei, bosaardbei, goudaardbei, maagdenpalm, dovenetel en kruipende klimop.

Klimplanten: Dit zijn planten die omhoog klimmen en hierbij gebruik maken van de omliggende begroeiing en takken. Denk aan druif, kiwi, hop, braam en framboos.

Wortellaag: Dit zijn planten met eetbare wortels, zoals aardappelen, wortels, knoflook en pastinaak.

Het is belangrijk om planten te kiezen die goed passen bij de bodem, het klimaat en de locatie van het voedselbos. Door het gebruik van diverse planten in verschillende lagen van het voedselbos, wordt de biodiversiteit verhoogd en kunnen de planten elkaar ondersteunen in groei en ontwikkeling.

Tips voor je eigen voedselbos

Er zijn verschillende dingen waar je op moet letten bij het realiseren van een eigen voedselbos. Hier onze tips.

Plan het ontwerp van je voedselbos

Het ontwerp is cruciaal bij het realiseren van een voedselbos. Het is belangrijk om rekening te houden met de zeven verschillende lagen van planten en de ruimte die elk van deze lagen nodig heeft om te groeien. Zo creëer je een harmonieuze en productieve omgeving voor je planten en bomen.

Kies de juiste planten

Voedselbossen zijn ontworpen om een groot aantal voedselproducerende planten te bevatten, zoals fruitbomen, bessenstruiken, klimplanten en kruiden. Het is belangrijk om planten te kiezen die goed passen bij de omstandigheden ter plaatse en je bodem.

Hou rekening met de seizoenen

Een voedselbos is ontworpen om voedsel te produceren gedurende het hele jaar. Het is daarom belangrijk om planten te selecteren die op verschillende momenten in het jaar rijpen en te zorgen voor voldoende variatie in het soort voedsel dat wordt geproduceerd.

Denk aan biodiversiteit

Voedselbossen zijn ontworpen om de biodiversiteit te vergroten en ecosystemen te ondersteunen. Het is belangrijk om planten te kiezen die bijdragen aan het ecosysteem van jouw tuin, zoals planten die bijen en andere bestuivende insecten aantrekken.

Een voedselbos in een kleine tuin?

Overweeg om je voedselbos te plannen zonder de toplaag (hoge bomen). Kies voor zelfbestuivende rassen, zodat je minder verschillende planten en bomen nodig hebt. Bij de fruitbomen kan je ook kiezen voor halfstam of laagstam, zodat je veel minder ruimte nodig hebt.

Ga jij ook een eigen voedselbos starten?

Laat het ons weten: we zijn benieuwd naar jouw plannen en ideeën! Plaats hieronder een reactie, of stuur ons gerust jouw foto's via e-mail. De leukste inzendingen voegen we hier graag toe!

PS: Lees meer tips over de verzorging en snoeien van fruitbomen, of over het aanplanten van kleinfruit.